insan

İçimdeki şeytan

İçimdeki şeytan 150 150 dolunay

Şeytanla ilgili ne çok hikaye ne çok söylence vardır. Henüz küçücükken şeytandan korkmamız gerektiği, ona uymamamız gerektiği öğretildi hepimize. Birileri kötü bir şeyler yaptığında, örneğin: hırsızlık, yalancılık, aldatma, riya, şiddet, …gibi ‘şeytana uymuş’ ya da bu tür şeyler aklımıza gelip yapmaya meyil ettiğimizde ‘Tövbe tövbe git kör şeytan’ gibi tanımlar hepimize tanıdık gelecektir.

Hiç sevilmez, hep kötülenir, hep başkalarını ziyaret eder de nedense hiç ‘geçenlerde beni ziyaret etti, ben şeytana uydum’ diyen olmaz.

Hep başkaları dedikodu yapar, yalan söyler, hep başkaları çalar çırpar. Şeytan bize hiç uğramaz, çok şükür!

Hiç düşünen oldu mu bu şeytan cennetten kovulduktan sonra nereye gitti?

Güzeli, başarılıyı, iyiyi sevmek kolaydır da kötü ve çirkini sevmek neden zordur! Sevilmeyecekse çirkin ve kötü neden yaradılmıştır?

Yaptığımız iyi ve olumlu şeyleri insanlarla kolayca ve öğünerek paylaşabilirken olumsuz şeyleri kendimize itiraf etmekte bile zorlanırız çoğu zaman.

İyi bana aittir, kötü şeytana!

İnsanları eleştirmek, yargılamak, kınamak kolaydır da anlamak, hissetmek ne kadar zordur. Bazen birbirimizi anlamak ve hoşgörmek için kınadığımızı yaşamamız gerekir. Örneğin: evliyken eşini aldatanları yıllarca hep kınadık ve suçladıysak gün gelip de evliyken başka bir insandan hoşlanırsak veya bekarken evli birinden hoşlanırsak, ben tek gecelik ilişki yaşamam deyip deyip de bir gün yaşayıverirsek! Bu tür deneyimler yaşamamızın nedeni bence hiç kimseyi yargılamamak, kınamamak içindir. Yargılamak bu kadar kolay, anlamak neden bu kadar zordur?

İnsanları kıyafetlerine, inançlarına göre ayırt ettiğimizde, kendi dedikodumuzun yapılmasından hiç hoşlanmayıp aynı şeyi biz yaptığımızda acaba kime hizmet etmiş oluruz?

İnsan başkasının yalanını kendi yalanlarından tanırmış! Kötülüğü de kendi kötülüğünden!

İnsanlara yalancılığından, dedikodu yapmasından, hırsızlığından, aldatmasından dolayı kızarken aslında kızdığımız kendimiz olmayalım!

Hep bu oyunları bize oynatan sevgili şeytan; sen olmasaydın, biz insanoğlu hiç kötülük yapmayacaktık. Sen yok musun sen! Havva’ya elmayı yedirten de sen değil miydin zaten, Havva ve Adem’i cennetten kovduran da sendin.

Hepimizin şeytanı içimizde

Aslına bakarsanız hepimizin şeytanı içimizde ve hep var. Siz arkanızı da dönseniz, kulaklarınızda tıkasanız, git kör şeytan deseniz de, gözlerinizi de kapasanız o bizimle. Yani insanın içinde iyi de var kötü de, güzel de var çirkin de…. Ve bana sorarsanız EGO’muz ya da ŞEYTAN’ımız – eğer görebilirsek- yaşadığımız olaylar kötü, çirkin, kabul edilemez bile olsa dersler çıkarmamız için var. Şeytana uyduğumuz anlardan sonra sormalıyız kendimize: ben bu deneyimden ne öğrendim, ne kazandım diye! Kendimize kızmak, kendimizi cezalandırmak sadece zarar getirir.

Ne yaşarsak yaşayalım kaçarak ya da redderek yaşadığımız duygudan kurtulamayız. Her şey insan için derken bunu kassetmiştir büyüklerimiz. Başımıza gelen her ne olursa olsun büyümemize hizmet eder. Deneyim olmadan insan, İNSAN olamıyor.

Yaşadığımız süreci/olayı kabul etmek ve kendimizi bağışlamak, derslerimizi almış olarak yola devam etmektir işin aslı.

Yani şeytanı görmezden gelmek ya da ondan nefret etmek değildir maharet, maharet onu görmek, sobelemek ve onun söylediğini değil de tam tersini yapmaktır. Bunu yaptığınızda o olumsuz deneyime ihtiyacınız kalmaz. Akıl da bu işe yarar aslında!

Şeytanı tanırsak, onu sobeleyebiliriz!

Onun oyunlarını bilirsek onun oyunlarına gelmeyiz. Peki, onu nasıl tanımalı? Herkesin şeytanı farklı yerden saldırır. Kimin zaafı neredeyse şeytan oradan ziyaret eder. Zaaflarımızı bilmek ve bunlarla ilgili farkındalıklar yaşamak EGOyu tanımamıza yardım eder. Düşmanını tanıdıkça güçlenirsin. Para hırsımız, sevgi açlığımız, koltuk merakımız, doymayan cinsel arzularımız… Ve buna benzer bir sürü EGO parçası…

EGOmuzun yani diğer adıyla şeytanımızın hoşuna gitmeyecek şeyler neler olabilir? Kendini tanımak, ihtiyaçları fark etmek, büyümemiz gereken alanları keşfetmek, zaaf kapılarını bilmek ve cesurca yüzleşmek, duygularımızı fark etmek, kendimizi dövmeden ve yok saymadan kabul etmek, dönüştürme sürecini çalışmak, gerçek insan olmak için akıl ve gönül dengesine önem vermek ve en önemlisi de iyiyi, kötüyü seçebilmek, sağduyulu olmak, vicdanın sesini duymak!

Bunları yazarken aklıma bir soru geldi: Bu düşman dediğimiz EGOmuz ya da ŞEYTANımız bizi büyüten/olgunlaştıran bir şeyse düşman mıdır yoksa öğretmen mi?

Ne dersiniz? Sizce?

Kör vicdan

Kör vicdan 150 150 dolunay

“Her sabah kalktığım zaman kendi kendime şöyle söz veririm: Dünya üzerinde vicdanımdan başka kimseden korkmayacağım.”

Mahatma Gandi

Son yıllarda, adalet, eğitim, sağlık sisteminde olanlara, ülkemizde yaşananlara ve verilen tepkilere, tepkisizliklere, yorumlara baktığımda vicdanımıza ne oldu diye düşünmeden, sorgulamadan duramıyorum. Çevremde gözlemlediklerimden kısa kısa örnekleri ve düşüncelerimi paylaşmak istedim. Eğrisi doğrusu şahsımındır.

* Sosyal medya (ağ) denen ‘canavağda’ canavağa üye olanlar tarafından paylaşılan bazı yorumlar, beğeniler, paylaşımlar hayli canımı ve vicdanımı sıkar hale geldi. Örneğin: Kendilerince sevilmeyen hatta nefret edilen kişilerin başına ya da onların yakınlarının başına bir şey geldiğinde (ölüm, hastalık…gibi), sevinme, bayram havası estirme durumu. Aslına bakarsanız bu sosyal canavağlar hepimizin içindeki canavarı ortaya çıkardı galiba. Bilgisayar başında kendi düşüncelerimiz zannettiğimiz metinler yazmak kolaydır ancak aynı yorumları kişilerin yüzüne söylemek zordur. Hatta çoğu zaman imkansızdır.

* Gazetelerde özellikle kadınlara ve çocuklara yönelik akıl almaz şiddeti / tecavüzleri /vahşeti okudukça, duydukça insan nereye doğru gidiyor demeden edemiyorum.

* İş yerlerindeki yönetim kadroları değiştikçe işini iyi yapsın ya da yapmasın çalışanların toplu işten çıkarılmaları hangi vicdana sığıyor merak ediyorum. Ya da 15-20 yıl kurumuna emek vermiş çalışanların kanuni haklarını vermeden işten çıkarmak ya da katakulliye getirmeye, çok ağır sözleşmelere imza attırmaya çalışmak hangi kurumsal vicdanda yer bulur, bilemiyorum.

* Doğaya, hayvanlara yaptığımız işkenceler, saçma sapan nedenlerle yanan tarihi binalar, ormanlar hangi aklın sonucudur?

* Herkesin bir fiyatı var mıdır gerçekten yoksa bu hayatta parayla satın alınamayacak değerler, insanlar var mıdır? Paranın her şeyi satın alacağı yalanına bizi kim inandırdı? Ya da kendimizi adadığımız misyonlar/görevler için söylediğimiz yalanların, insanları kayırmanın vebali kimedir?

* Ve daha neler neler… İnsanların vicdanı kör olmuş dedirten durumlar.

Ve bunları gördükçe, yaşadıkça, vicdanı daha çok düşünür, sorgular oldum.

Vicdan nedir? Kişisel ve toplumsal vicdan nedir? Nasıl çalışır, vicdani tutulma neden olur? Kişileri, kurumları, ülkeleri vicdanı körlük boyutuna getirmenin yolları nelerdir? Ve vicdan yeniden nasıl etkin şekilde çalışmaya başlar?

Psikolojideki superego (üst benlik) kavramı vicdanla örtüşmektedir. Vicdan içimizde iyiyi kötüyü, doğruyu yanlışı ayırt etmemize yardım eden bir pusula gibidir. Pusulamız çalışıyorsa vicdanımızın onaylamadığı bir davranışı gerçekleştirmemiz zorlaşır ancak yinede onay dışı davranırsak pusulamız darbe alır ve yeniden ayarlamak gerekir tabi bozulduğunu algılayabilirsek!

İçimizde ‘bu davranışın iyi ve insani, bu davranışın kötü ve insani değil’ diyen bir mekanizmadır vicdan. Peki, neye göre iyi neye ve kime göre kötü, vicdan kuralarını kim koyar? Örneğin: Hiroşima’ya atom bombasını tek tuşla atan pilot Albay Paul Tibbets hayatının son günlerine kadar ‘yaptığı işten hiç suçluluk duymadığını, içinin rahat olduğunu ve rahat uyuduğunu’ belirtmiştir. 65 bin kişinin ölümüne neden olan, bir o kadarının da yaralanmasına ve sakat kalmasına ve yıllarca sürecek radyasyon etkisine neden olan bombanın ateşleme tuşuna basan pilot nasıl bu kadar rahattır? Acaba tüm bu insanları tek tek öldürmesi gerekseydi böyle konuşmaya devam edebilir miydi?

Aslında hepimizde doğumla getirdiğimiz, göğsümüze ekili bir tohumdur vicdan. Ailemizden, öğretmenlerimizden, toplumdan, dinden öğrendiklerimizle, tohum yeşerir ve büyür.

Ailemizden ihtiyacımız olan dozda sevgiyi, güveni, saygıyı görerek büyüyor, ahlaki değerleri öğrenerek superegomuz gelişiyor ve çoğunlukla vicdan sahibi bireyler oluyoruz. Bunun tam terside mümkün tabii ki! Ve ender olarak da yetiştiğimiz koşullardan bağımsız, vicdanımız şekillenebiliyor.

Vicdanın sesini duymak için akıl yani soru sorabilmek, sorgulayabilmek ve gönülle dengelemek gerekiyor anladığım. Vicdan içimizdeki adalet terazisi gibi de adaleti tecelli ettirirken hangi kuralları işleteceğiz sorusu geliyor insanın aklına!

Vicdan ya da superego çağdan çağa, toplumdan topluma, kişiden kişiye değişebildiği gibi bireylerin yaşamaları boyunca kendilerindeki gelişim, değişim süreçlerine göre değişebilir. İnsanların değer yargılarının izdüşümüdür vicdan. Değer yargılarımız değiştiğinde vicdanın yorumları, yargılarıda değişecektir. Değişecektir de bu işin insana en çok yakışanı nasıl olur bu durumda?

Tüm bunları düşünürken Montaigne’in bir sözü bana ışık oluyor:

‘İnsan olmayı bilen, kitaplar yazmış ya da savaşlar kazanmış ve ülkeler fethetmiş bir kişinin yaptıklarından daha önemli bir şeyi başarmış demektir. Bunun dışında her şey – hükmetmek, kesemizi doldurmak, mal mülk edinmek- içi boş bir dekordan ibarettir. İnsanın hayatta en önemli eseri, doğru ve düzgün yaşamayı becermiş olmasıdır’

Montaigne bu sözüyle vicdana bir ölçü belirlemiş: İnsan olmak!

Hadi şimdi hepberaber düşünelim, insan olmak nedir?

Nasıl İNSAN olunur?

İnsan bedeninde olmak yeter mi İNSAN olmaya?

Tüm kör vicdanların açılması dileğimle…

Sevgiyle ve vicdanlı kalın.

 

İnsan Nereye Saklandı?

İnsan Nereye Saklandı? 150 150 dolunay

Adam önce kaç yıllık karısını sokak ortasında, herkesin gözü önünde silahla vurarak öldürüyor, sonra da kendini… Ve bunu biz 10 yaşlarında gürbüz bir erkek çocuğun ağzından öğreniyoruz televizyon haberlerinden.

Sevgili muhabir arkadaşlar olayı anlatması için görgü tanığı olan bu çocuğu seçmişler… Çocuğun sesi kulaklarımda “Adam kadının kafasına sıktı…” Yüzü gözümün önünde “ sanki çok keyifli bir macera filmi izlemiş gibi, keyifli ve neşeli…”

Sokaklarda öldürülmesi, dövülmesi, aşağılanması normalleşen kadınlarımızın sorunlarını mı, eşine bu kadar insafsızca kıyabilen adamın nasıl bu hala geldiğini mi, bu vahşeti sanki film anlatır gibi anlatan çocuğun ruh sağlığını mı, bu haberi bu kadar sorumsuzca haber yapan gazeteci arkadaşların habercilik anlayışını mı yoksa tüm bunları izleyen ve yaşadığı çaresizlik hissiyle ne yapacağını bilemeyen ben ve benim gibi insanların durumunu mu düşünsek ?

Biz hangi ara insanlığımızı kaybettik diye düşündüm, net bir tarih bulamadım. Bir gün de olmadı, uzun bir sürecin sonucunda oldu. Pek çok Avrupa ülkesinde MEDYA da cinayet, kaza gibi trajik olayların görüntülerinin bu kadar açık açık yayınlanması yasaktır. Haberlerde haber değeri taşıyan şey olaya ait bilgilerdir sadece… Kanlı canlı görüntüleri, çığlık sesleri değil, çünkü bilinir ki bu tür haberlerin görüntülerinin yayınlanması ya da dizilerde bu kadar vahşetin olması çoluk çocuk herkesi olumsuz etkiler. Alt beyin şiddet görüntülerini gördükçe, olayları dinledikçe şiddeti normalleştirir, duyarsızlaşma, yabancılaşma başlar, önce topluma sonra kendine…

Bu ne mi demek? Eğer bizler çocuklarımıza şiddetin, insanlığın bitişi olduğunu öğretmezsek, eğer bizler çocuklara sevgiyi, merhameti, şefkati, paylaşımı öğretmezsek, eğer bizler çocuklarımıza kadın erkek hepimizin eşit olduğunu, Tanrının hepimizi tam ve eşit sevdiğini, Tanrının sevgi demek olduğunu öğretmezsek, pek çok kadın, genç kız, çocuk ölmeye devam edecek ve insan kaybedecek demektir.

Çözüm önerilerimden bazılarına gelince (ruhsal, toplumsal, ekonomik, siyasal pek çok açısı olan bu konuda birkaç temel noktaya değinebileceğim sadece);

  • Habercilik anlayışımızın sorgulanması ve gerçekten “HABER” nedir? Haber kimin için yapılır? Haberleri yaparken istediğimiz sonuç tablosu nedir?” gibi pek çok etik ve ahlaki değerin sorgulanması ve yeni değerlerin oluşturulması çalışmalarının yapılması (Lütfen beni yanlış anlamayın, gazeteci değilim bu tür eğitimleri bilemeyebilirim, psikoloji kökenli ve insan üzerine çalışan biri olarak görüşlerimi paylaşıyorum, ortada gördüğüm büyük bir yanlış var, yazma nedenim budur).
  • Ana haber bültenlerine, bazı sabah ve gündüz programlarına da 7 yaş üstü uyarılarının konması.
  • İnsanların kendi değerlerini sorguladıkları çalışmalar yapılması, İNSAN çalıştayları, değerlerimiz konulu paneller, programlar yapılması, okullarda İNSAN dersinin müfredata yerleşmesi ve sevgi, şefkat, merhamet, adalet, hoşgörü, paylaşım, barış, dostluk, çalışkanlık, güven…vb değerlerin interaktif tekniklerle çocuklarımıza öğretilmesi.
  • Din Kültür ve Ahlak dersleri gibi çocuklarımıza dini ve insani değerlerin anlatıldığı derslerin içeriklerinin gözden geçirilmesi, bu derslerin içeriklerinin oyunlarla çocuklara aktarılması ve korku ve ceza temelli değil sevgi temelli olmaları.

Çok şey mi istiyorum? Aklımdan geçirip de yer yokluğundan yazamadığım istediklerimi duymadınız henüz… Bu güzel ülke için daha çok şey diliyorum ve talep ediyorum.

Çocuklarımıza öğretmenin ilk adımı, önce bunları kendimizin fark etmesi ve uygulamasından geçer bence, biz büyükler birazcık kendimizi sorgulasak mı acaba?

Benim değerlerim ne? Ben kendimi kendime tanıtacak olsam nasıl tanıtırım? Sevgiyi, şefkati, merhameti, neşeyi, yaşadığımı nasıl bilirim? Özde mi yoksa Sözde mi seviyorum? Her şeyin bir karşılığı olmalı mı, karşılıksız vermeyi, koşulsuz sevmeyi, takdir etmeyi biliyor muyum?

Adalet deyince ne anlıyorum? Kime göre neye göre adalet? Bağışlamak deyince neyi anlıyorum? Kendimi bağışlamam gereken konular var mı? Bağışlamanın, insanları hoş görmenin iyileştirici gücünü biliyor muyum?

İNSAN her an değişen, gelişen, büyüyen, mayasında sevgi olan sonsuz bir varlık… Bence bir ülkeyi kalkındırmanın ilk koşulu insana yatırım yapmaktan ve onu maddi, manevi yetiştirmekten geçer. Umarım ki en kısa zamanda, aileler evlatlarına yatırımın sadece okul ve kurs masraflarını karşılamak, üst baş almak, araba almaktan ibaret olmadığını algılarlar…

İNSAN’ ın saklandığı kendi içinden en kısa zamanda çıkması dileğimle…

Sevgiyle…